Rolnictwo Wspierane przez Społeczność jest ciekawą inicjatywą skierowaną zarówno do rolników, jak i konsumentów. Stanowi alternatywę dla osób zainteresowanych wysoką jakością żywności, sposobem jej produkcji i pochodzeniem, ale przede wszystkim wspomaganiem lokalnego rolnictwa.
Powstawanie różnego rodzaju kooperatyw spożywczych, „paczek od rolnika”, ogródków społecznościowych czy rynków lokalnych jest odpowiedzią na rosnącą świadomość konsumentów w zakresie zdrowego trybu życia, wpływu rolnictwa na środowisko, oraz na niekorzystne zmiany, jakie dokonują się na wsi. Do takich inicjatyw należy również Rolnictwo Wspierane przez Społeczność.
Rolnictwo Wspierane przez Społeczność (RWS) jest modelem współpracy pomiędzy konsumentami a producentami żywności, który gwarantuje, ze strony rolnika, stałe dostawy wysokiej jakości żywności, a ze strony odbiorców- zapewniony zbyt i przedpłatę należności za produkty na początku sezonu. Jest to system opierający się na wzajemnym zaufaniu, współpracy i obustronnej opiece. Podstawą jest osobisty kontakt producenta żywności z konsumentem, pozbawiony jakichkolwiek pośredników.
Tego typu działalność skierowana jest do rolników którzy są otwarci na nowe doświadczenia, są w stanie zapewnić różnorodne warzywa i owoce w trakcie całego okresu wegetacji, oraz nastawieni są na ciągły i bezpośredni kontakt z klientami. W zamian otrzymują pewność zbytu i płynność finansową, co pozwala na wcześniejsze inwestycje i zaplanowanie wydatków. Mogą także w całości poświęcić się uprawie, nie tracąc czasu na poszukiwanie rynków zbytu. Dodatkowo pominięcie pośredników gwarantuje uzyskanie wyższych cen produktów, natomiast bliska relacja z konsumentami pozwala na szybką reakcję na ich uwagi, oraz na dostosowanie wielkości i rodzaju uprawy do ich potrzeb.
Do korzyści dla konsumentów należą przede wszystkim regularne dostawy świeżej, tańszej żywności. Mają oni pewność, że produkty te są najwyższej jakości i pochodzą ze sprawdzonego źródła. Poza tym włączając się w system wspierają lokalnych producentów, oraz zrównoważone metody produkcji. Dla wielu odbiorców nieoceniona jest możliwość poznania sposobu produkcji żywności i pracy w gospodarstwie, a przede wszystkim obserwacja, jak powstaje żywność, która później trafia na ich stoły. Daje to poczucie bezpieczeństwa, ponieważ otrzymywany produkt przestaje być anonimowy.
W systemie RWS kluczowa jest bliska współpraca, zaufanie i dzielenie się ryzykiem. Na początku sezonu rolnik wraz z konsumentami ustalają cenę dostaw na podstawie kosztów nasion, sadzonek, nawozów, kosztów wynagrodzenia pracowników czy paliwa. Po podpisaniu umowy odbiorcy płacą rolnikowi ustaloną wspólnie kwotę jednorazowo lub w ratach. W ten sposób akceptują sytuacje losowe, które mogą spowodować obniżkę plonów. Rolnik natomiast zna swój roczny dochód i niezależnie od warunków czy wahań cen rynkowych może prowadzić swoje gospodarstwo. Zastrzyk finansowy na początku sezonu pozwala na zakup środków produkcji, unikając zaciągania pożyczek. Konsumenci zobowiązują się także do regularnego odbioru paczek z warzywami i owocami z gospodarstwa, lub umówionego punktu. W trakcie sezonu wegetacyjnego rolnicy raz w tygodniu dostarczają paczki z sezonowymi płodami do konsumentów lub w ustalone wcześniej miejsce. Zawartość paczki powinna zaopatrzyć rodzinę w świeże warzywa i owoce na tydzień.
RWS nie jest nowością. Jest to model rozpowszechniony na całym świecie (z ang. CSA- Community Supported Agriculture): w Stanach Zjednoczonych, Francji, Japonii, Czechach, na Węgrzech, w Austrii, Niemczech, Szwajcarii. Liczba RWS-ów systematycznie wzrasta. Także w Polsce zyskują one coraz większą popularność. Powstało kilka grup m.in. we Wrocławiu, Warszawie, Toruniu, Poznaniu. Bardzo prężnie działają RWS Dobrodziej koło Szczecina, oraz RWS Dobrzyń nad Wisłą, którego współzałożycielka, Adrianna Augustyniak, była jedną z prelegentek na tegorocznym Ekoforum w Końskowoli.
Rolnictwo Wspierane przez Społeczność pokazuje, że zdrowa, nieprzetworzona żywność nie musi być delikatesem dla wybranych bogaczy. Jest ona na wyciągnięcie ręki, być może u znajomego rolnika. Osobista relacja konsumenta z producentem motywuje bowiem do stałego podnoszenia jakości produktów, ułatwia budowę wzajemnego zaufania zarówno wobec producenta żywności, jak i jej odbiorcy. Jest gwarancją pewnego pochodzenia i wysokich walorów zdrowotnych. Gwarancją, która może zastąpić certyfikację.
Martyna Próchniak