Prosumenci energii odnawialnej, czyli odbiorcy końcowi wytwarzający energię elektryczną w mikroinstalacji (o mocy do 50 kW) wyłącznie z odnawialnych źródeł energii i tylko na własne potrzeby, od 1 kwietnia 2022 roku rozliczani są w systemie net-billingu. Jest to rozliczenie wartościowe, wyrażone w złotych (PLN).
Główne założenia systemu
Założeniami tego systemu rozliczeń jest to, że prosument będzie aktywnym uczestnikiem rynku, korzystającym z urządzeń do magazynowania i zarządzania energią w gospodarstwie. System stwarza zachętę dla prosumentów do zwiększania autokonsumpcji wytwarzanej energii elektrycznej i dopasowania rozmiaru instalacji adekwatnie do zapotrzebowania na energię elektryczną. Prosument powinien dążyć do wprowadzenia energii elektrycznej do sieci wtedy, gdy ceny są wysokie, a poboru energii z sieci, gdy są one niskie. Prosument ma gwarancję sposobu rozliczania przez 15 lat. Może on rozliczać wartość nadwyżki przez 12 miesięcy. Prosument zwolniony jest z obowiązku odprowadzania podatku dochodowego PIT, akcyzy i VAT. Musi on natomiast ponieść koszt opłaty dystrybucji zmiennej.
Bilansowanie i rozliczanie energii
Sumarycznie zbilansowana ilość energii elektrycznej, wprowadzona do sieci elektroenergetycznej i z niej pobrana na wszystkich fazach, będzie wyznaczana łącznie dla danej godziny tzw. metodą wektorową. W efekcie, od sumy ilości energii elektrycznej pobranej w danej godzinie odejmowana jest suma ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w ciągu tej godziny.
W związku z dokonywaniem rozliczenia energii elektrycznej w ramach systemu net-billingu wprowadzono kilka pojęć. Pierwszy z nich jest autokonsumpcja, przez którą rozumiemy wykorzystywanie energii produkowanej na bieżąco. Energia będąca przedmiotem autokonsumpcji nie podlega podatkom, opłatom i innym kosztom.
Jeżeli chodzi o energię wyprodukowaną przez prosumenta i wprowadzaną do sieci liczy się wynagrodzenie za każdą kWh energii wprowadzoną do sieci. Wartość tej energii wyceniana jest na bazie rynkowej ceny energii. Wartość energii jest depozytem prosumenta dopisywanymi na konto prosumenta.
W przypadku energii kupionej od sprzedawcy i pobieranej z sieci koszty za kWh zgodnie są z taryfą sprzedawcy, opłaty dystrybucyjne zmienne wyliczane są dla wolumenu energii pobieranej z sieci. Koszt energii pobieranej z sieci może być pokrywany ze środków zgromadzonych na koncie prosumenta.
Każdy z prosumentów ma swoje indywidualne konto nazwane „kontem prosumenta”. Rozliczane są na nim nadwyżki energii wprowadzonej do sieci i pobranej z sieci w systemie wartościowym, w oparciu o ewidencję ilości energii i wartości energii elektrycznej. Na koncie prosumenta zdeponowany jest depozyt prosumencki. Jest to wartość środków zgromadzona przez prosumenta za wprowadzoną do sieci energię elektryczną, przeznaczoną na rozliczanie zobowiązań z tytułu zakupu energii elektrycznej od sprzedawcy prowadzącego jego konto. Kwota ta może być rozliczana na koncie prosumenckim przez okres 12 miesięcy od dnia przypisania jej jako depozyt. Nadpłata za wyprodukowaną przez prosumenta energię, niewykorzystaną przez okres 12 miesięcy, zwracana przez sprzedawcę nie może przekroczyć 20% energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczy zwrot tej nadpłaty.
Od 1.07.2022 r. do 30.06.2024 r. rozliczenie w systemie net-billingu przebiega w oparciu o średnią cenę rynkową energii elektrycznej z poprzedniego miesiąca kalendarzowego. Od 1.07.2024 r. stosowane będzie natomiast rozliczenie z zastosowaniem cen godzinowych. Wartość energii wprowadzonej do sieci ustalana będzie według ceny giełdowej godzinowej w rynkach dnia następnego (RDN). Cenę będzie wyznaczał i ogłaszał operator rynku informacji energii (Polskie Sieci Elektroenergetyczne). Wartość energii pobieranej z sieci będzie natomiast zgodna z taryfą sprzedawcy.
Założeniem jest to, aby system net-billingu przyczyniał się do zwiększania elastyczności krajowego systemu elektroenergetycznego i efektywności energetycznej oraz zaangażowanie aktywnego prosumenta gospodarującego zasobami wyprodukowanej przez siebie energii.
Dominika Jałocha