Kukurydza zarówno w uprawie na ziarno jak i na kiszonkę wykazuje bardzo duże potrzeby pokarmowe. Niedobór któregokolwiek składnika może skutkować stratą plonu. Najbardziej efektywnym sposobem uzupełnienia roślin w makroelementy (N, P, K, Mg, S) oraz mikroelementy (Zn, B, Mn, Cu) jest przeprowadzenie nawożenia dolistnego w okresie wegetacji. Ma ono na celu uzupełnienie zaopatrzenia roślin w mineralne składniki pokarmowe i nie może zastąpić podstawowego nawożenia doglebowego zwłaszcza w przypadku makroelementów.
Nawożenie dolistne najlepiej jeżeli stosowane jest prewencyjnie a nie dopiero po zaobserwowaniu objawów niedoborów składników pokarmowych na roślinie. Jest to związane z tym, że część niedoborów może mieć przebieg utajony – oznacza to, że nie można dostrzec ich gołym okiem obserwując rozwój roślin, a mimo tego negatywnie wpływają na plonowanie roślin. Ponadto prawidłowa identyfikacja niedoborów mikro- i makroelementów na podstawie zmian wyglądu rośliny jest bardzo trudna - objawy w wielu przypadkach mogą być do siebie podobne, sprawę dodatkowo komplikuje możliwość jednoczesnego wystąpienia kilku niedoborów. Prewencyjne dokarmianie dolistne jest szczególnie uzasadnione w warunkach intensywnej technologii uprawy (wysokie plony), braku nawożenia obornikiem, niewłaściwego odczynu gleby, niedostatku wody (susza), niskich temperatur, złej struktury gleby.
Nawozy do nawożenia dolistnego kukurydzy
Do dolistnego dokarmiania roślin zaleca się stosowanie azotu w formie wodnego roztworu mocznika, magnezu – w formie siedmiowodnego lub jednowodnego siarczanu magnezu i mikroelementów w formie wieloskładnikowego nawozu mikroelementowego. Można również do tego celu wykorzystać wieloskładnikowe nawozy płynne przeznaczone do dokarmiania dolistnego kukurydzy. Szczególną grupą nawozów są nawozy typu PK, których stosowanie jest uzasadnione w warunkach słabego pobierania fosforu i potasu z gleby tj. wczesną wiosną lub w czasie suszy.
Tab. 1 Terminy dolistnego dokarmiania kukurydzy
Faza rozwojowa |
Składniki cieczy użytkowej |
|||
zawartość w % |
nawóz dolistny mikroelementowy |
|||
mocznik |
siarczan magnezu jednowodny |
siarczan magnezu siedmiowodny |
||
7 wyrośniętych liści |
6 |
2,5 |
5 |
tak |
6-8 dni po pierwszym oprysk |
6 |
2,5 |
5 |
tak |
6-8 dni po drugim oprysku |
6 |
2,5 |
5 |
tak |
Na 1 ha zaleca się stosować po 200-250 l cieczy roboczej.
Tab. 2 Ocena zawartości mikro- i makroelementów w dolistnych nawozach wieloskładnikowych (w % wagowych)
Składnik |
Ocena zawartości |
|||
niska |
średnia |
wysoka |
bardzo wysoka |
|
AZOT - N |
do 6,0 |
6,1-12 |
12,1-20 |
od 20,0 |
FOSFOR – P2O5 |
do 3,0 |
3,1-6 |
6,1-10 |
od 10,0 |
POTAS – K2O |
do 6,0 |
6,1-12 |
12,1-20 |
od 20,0 |
MAGNEZ - Mg |
do 1,5 |
1,6-3 |
3,1-5,0 |
od 5,0 |
MgO |
do 2,5 |
2,6-5 |
5,1-8,0 |
od 8,0 |
Siarka - S |
do 1,5 |
1,6-3 |
3,1-5,0 |
od 5,0 |
SO3 |
do 4,0 |
4,1-7,5 |
7,6-12,0 |
od 12,0 |
B |
do 0,4 |
0,5-0,8 |
0,9-1,2 |
od 1,2 |
Cu |
do 0,3 |
0,4-0,6 |
0,7-1,0 |
od 1,0 |
Zn |
do 0,4 |
0,5-0,8 |
0,9-1,2 |
od 1,2 |
Mn |
do 0,5 |
0,6-0,9 |
1,0-1,5 |
od 1,5 |
Fe |
do 0,5 |
0,6-0,9 |
1,0-1,5 |
od 1,5 |
Mo |
do 0,009 |
0,01-0,05 |
0,06-0,1 |
od 0,1 |
Na dobre pobieranie składników pokarmowych przez liście ma wpływ wiele czynników:
- podstawą jest uregulowany odczyn gleby, prawidłowe, podstawowe nawożenie doglebowe, co najmniej średnia zasobność gleby w fosfor, potas i magnez, optymalna gęstość i równomierność siewu oraz dobra ochrona – roślina musi być zdrowa,
- aby składniki mogły dotrzeć do wnętrza rośliny, krople cieczy powinny jak najdłużej przebywać na jej powierzchni, dlatego zabieg należy wykonywać wcześnie rano lub wieczorem. Liście powinny być wyraźnie mokre jak najdłużej po zabiegu,
- oprysk tylko drobnokroplisty, by krople osiadły z obu stron liścia i na łodygach, a nie spłynęły. Oprysk należy wykonywać rano, ale nie „na rosę” lub wieczorem, szczególnie w okresach o wyższych temperaturach,
- optymalna temperatura powietrza dla dokarmiania dolistnego to 10-15°C (maksymalnie do 20°C),
- jeżeli do roztworu roboczego dodajemy mocznik, to pamiętajmy, że rozpuszczany w wodzie mocznik obniża temperaturę cieczy roboczej. Różnica pomiędzy temperaturą cieczy roboczej a temperaturą powietrza nie powinna być większa niż 10°C, ponieważ można uszkodzić rośliny,
- zawsze trzeba kontrolować rozpuszczalność i sprawdzać mieszalność składników cieczy, ponieważ mogą wytrącać się stałe cząstki które mogą zablokować filtry opryskiwacza,
- formy tlenkowe mikroelementów nie są pobierane przez liście – spływają do gleby i dopiero stamtąd, po przemianach, pobierane są przez korzenie. Dlatego większość mikroelementów najlepiej stosować w formie chylatów,
- jeżeli nie dajemy nawożenia organicznego lub zbieramy słomę, stosujemy dokarmianie kukurydzy profilaktycznie i nie czekamy na pojawienie się objawów niedoboru składników. Widoczne objawy niedoboru to już strata plonu, a niektóre braki są bezobjawowe,
- jeśli spodziewamy się dłuższego okresu suszy, dokarmianie należy rozpocząć jak najwcześniej, aby nie opryskiwać zwiędniętych roślin.
Edyta Baca