Różaneczniki (Rhododendron sp.) to krzewy należące do rodziny wrzosowatych. Ich ozdobą nie tylko są bardzo liczne kwiaty, ale również liście, które po kwitnieniu dalej prezentują się pięknie. U odmian zimozielonych liście są ozdobą ogrodu podczas zimowych dni.

Krzewy te preferują  stanowisko słoneczne (różaneczniki drobnolistne) lub półcieniste (różaneczniki zimozielone). Gleba powinna być przepuszczalna, kwaśna oraz wilgotna. Kwitnienie przypada na maj i czerwiec w zależności od odmiany.

Różaneczniki można sadzić przez cały sezon pod warunkiem, że kupione zostały w pojemnikach. Te z gołym korzeniem najlepiej sadzić wiosną lub jesienią. Przed sadzeniem należy podlać rośliny. Miejsce, w którym chcemy dokonać nasadzenia możemy wzbogacić odpowiednim podłożem specjalnie dedykowanym dla różaneczników. Istotne jest, aby nie ugniatać zbyt mocno podłoża, gdyż może to szkodzić korzeniom. Korzystnym zabiegiem jest także ściółkowanie, gdyż krzewy te posiadają płytki system korzeniowy i łatwo ulegają wysuszaniu oraz złemu działaniu mrozu. Dobrze do tego wykorzystać igliwie lub korę pochodzącą z gatunków iglastych. Cięcie u tej grupy roślin nie jest konieczne. Wykonywane jest ewentualnie w celu usunięcia np. uszkodzonych pędów. Większość odmian różaneczników jest odporna na mróz. Należy jednak pamiętać o tych mniej odpornych i zabezpieczyć je przed zimą.

U różaneczników mogą pojawić się choroby takie jak: plamistość liści objawiająca się brązowymi plamami z ciemną obwódką na blaszkach liściowych. Inną, bardzo groźną choroba jest fytoftoroza powodująca zwijanie się i usychanie liści, zgniliznę podstawy pędu oraz zahamowanie wzrostu korzeni. Może dochodzić też do zamierania pąków kwiatowych, przez co kwiaty nie rozwijają się. W zależności od rodzaju choroby należy zastosować środki chemiczne oparte na propamokarbie, mankozebie lub kaptanie. Na różanecznikach może pojawić się też np. chloroza liści spowodowana niedoborem składników pokarmowych.

Spośród szkodników można wymienić opuchlaka truskawkowca, gdzie osobniki dorosłe wyjadają nocą liście tworząc charakterystyczne zatoczki na ich brzegach. Przebywające w glebie larwy dodatkowo uszkadzają korzenie. Postać dorosła pojawia się pod koniec maja i przebywa  na krzewach do września. Natomiast od lipca ze złożonych w glebie jaj zaczynają wykluwać się larwy. Przy dużym nasileniu występowania larw dochodzi do obumierania rośliny.

Na krzewach wystąpić może także mączlik różanecznikowy. Larwy jak i formy dorosłe tego gatunku powodują przebarwienia na liściach. Formy dorosłe pojawiają się w czerwcu, lipcu. W tym czasie samice składają jaja, z których potem wylęgają się larwy. Występuje jedno pokolenie w roku.

Innym szkodnikiem, który może się pojawić na tych krzewach jest mszyca różanecznikowa. Szkodliwe są larwy oraz osobniki dorosłe. Objawem jest deformacja liści i zahamowany wzrost młodych pędów. Mszyce pojawiają się wiosną, a w późniejszym okresie pojawiają się kolejne pokolenia.

Prześwietlik różanecznikowy to kolejny sprawca uszkodzeń krzewów. Larwy i osobniki dorosłe wysysają soki z liści powodując pojawienie się na ich górnej stronie cętkowanych i żółtych, a na dolnej rdzawobrunatnych plam oraz więdnięcie liści. Larwy tego gatunku pojawiają się w maju/czerwcu, natomiast formy dorosłe w lipcu. U tego gatunku występuje tylko jedno pokolenie w roku.

 Ważne są więc systematyczne obserwacje krzewów pod kątem występowania szkodników. W zależności od szkodnika należy dostosować terminy monitoringu do okresu jego pojawu. Po zauważeniu insektów należy zastosować preparaty o substancji czynnej takiej jak np. acetamipryd, lub zastosować preparaty biologiczne oparte na nicieniach np. w zwalczaniu opuchlaków.

Zaleca się także kontrolować odczyn podłoża, które ma bardzo duży wpływ na kwitnienie i odpowiedni wzrost roślin. W przypadku wystąpienia agrofagów należy zastosować odpowiednie zabiegi uprawowe i chemiczne.

W celu poprawienia kondycji krzewu oraz kwitnienia należy rośliny odpowiednio nawozić. Na rynku dostępne są różne nawozy wieloskładnikowe, jednak najlepsze są te o spowolnionym działaniu np. ICL czy Compo. Produkty te w naszych warunkach klimatycznych uwalniają składniki pokarmowe w okresie 3-5 miesięcy, co pozwala na aplikację maksymalnie 2 razy w sezonie. Ostatnie miesiące lata to czas na podanie drugiej dawki nawozu o spowolnionym działaniu. Korzystne jest również usuwanie przekwitłych kwiatów, co skutkuje zwiększeniem liczby zawiązanych pąków i lepszym wzrostem krzewu w kolejnym sezonie.

Ewa Bara