Płatności w ramach działania są przyznawane corocznie, przez okres 5-letniego zobowiązania, rolnikom, którzy podjęli zobowiązania przed dniem 15 marca 2021 roku i dobrowolnie przyjmują na siebie zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w zakresie danego pakietu lub wariantu. Płatność w całości lub w części rekompensuje utracony dochód i dodatkowo poniesione koszty.
W przypadku rolników, którzy podejmą zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne po dniu 14 marca 2021 roku w przypadku
Pakietu 2. Ochrona gleb i wód,
Pakietu 3. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych,
Pakietu 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie,
Pakietu 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie,
płatności w ramach działania będą przyznawane corocznie, przez okres 2-letniego zobowiązania.
Płatność jest ryczałtowa, przyznawana w zależności od realizowanego pakietu do gruntów ornych/trwałych użytków zielonych/obszarów przyrodniczych lub do zwierząt (samic danej rasy).
W ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego płatności podlegają degresywności w zależności od powierzchni deklarowanej do płatności:
▪100% stawki podstawowej–za powierzchnię od 0,10 ha do 50 ha;
▪75% stawki podstawowej–za powierzchnię powyżej 50 ha do 100 ha;
▪60% stawki podstawowej–za powierzchnię powyżej 100 ha.
Wyjątkiem od tej reguły są powierzchnie zgłaszane do płatności w ramach Pakietu 3.Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych (gdzie nie ma ograniczenia powierzchni) oraz Pakietu 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin
w rolnictwie (gdzie jest wprowadzony limit powierzchni do 5 ha do odmian regionalnych
i amatorskich wpisanych do krajowego rejestru lub do łącznej powierzchni uprawy rośliny danego gatunku wymienionego w ust. 4 załącznika nr 4 do rozporządzenia).Powyższej dywersyfikacji nie stosuje się również dla powierzchni zadeklarowanych w Pakiecie 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 położonych w granicach Parków Narodowych. W przypadku Pakietu 2. Ochrona gleb i wód, Wariant 2.1 Międzyplony, realizowanego na gruntach rolnych położonych na obszarach zagrożonych erozją wodną, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna w części przysługującej za realizację tego pakietu na tych gruntach jest przyznawana do powierzchni nie większej niż 70% powierzchni tych gruntów.
Natomiast w zakresie Pakietu 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie płatność przysługuje do maksymalnej liczby zwierząt w jednym stadzie tj.:
▪krów: 100 sztuk;
▪loch tej samej rasy:
✓70 loch stada podstawowego świń rasy puławskiej;
✓100 loch stada podstawowego świń rasy złotnickiej białej;
✓100 loch stada podstawowego świń rasy złotnickiej pstrej.
Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna przysługuje rolnikowi lub zarządcy, jeżeli:
- został mu nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków
o przyznanie płatności, który może być wykorzystywany do ubiegania się
o przyznanie tej płatności; - realizuje 5-letnie zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne, o którym mowa w art. 28 ust. 3 rozporządzenia nr 1305/2013 lub art. 7 ust. 2 rozporządzenia delegowanego nr 807/2014, obejmujące wymogi wykraczające ponad podstawowe wymagania, w ramach określonego pakietu albo jego wariantu, w przypadku wszystkich zobowiązań podjętych przed 15 marca 2021 roku lub w przypadku zobowiązań podjętych po dniu 14 marca 2021 roku w zakresie Pakietu 1, Pakietu 4 lub Pakietu5;
- realizuje 2-letnie zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w przypadku zobowiązań podjętych po dniu 14 marca 2021 roku w zakresie Pakietu 2, Pakietu 3, Pakietu 6 i Pakietu 7;
- spełnia warunki przyznania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach określonych pakietów lub ich wariantów określone w rozporządzeniu rolno-środowiskowo-klimatycznym.
Zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne obejmuje:
- w ramach Pakietu 2, 3, 4, 5 lub 6 -użytki rolne, lub obszary przyrodnicze, zadeklarowane we wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach danego pakietu lub danego wariantu, spełniające warunki przyznania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej, objęte obszarem zatwierdzonym i do których została przyznana pierwsza płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna, a w przypadku jeżeli różnica między całkowitym obszarem zatwierdzonym a całkowitym obszarem zgłoszonym do płatności jest mniejsza lub równa 0,1 ha (art. 18 ust. 6 akapit drugi rozporządzenia nr 640/2014) –użytki rolne lub obszary przyrodnicze, zadeklarowane we wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach danego pakietu lub danego wariantu, objęte obszarem zatwierdzonym,
- w ramach Pakietu 1-użytki rolne zadeklarowane we wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej,
- w ramach Pakietu 7-zwierzęta ras lokalnych zadeklarowane we wniosku
o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach danej rasy lokalnej objętej wariantem pakietu 7, dla których są spełnione warunki przyznania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej, będące zwierzętami zatwierdzonymi.
Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna może zostać przyznana:
- w ramach Pakietu 1 –tylko do gruntów ornych, gdy łączna powierzchnia posiadanych przez rolnika gruntów rolnych wynosi co najmniej 3 ha;
- dodatkowo płatność może być przyznana do gruntów ornych, na których jest prowadzona uprawa konopi włóknistych a grunty te zostały objęte zezwoleniem wydanym na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. UWAGA! W roku 2021 płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna do konopi odmiany Finola, nie przysługuje ze względu na przekroczenie wartości THC dla tej odmiany.
- w ramach Pakietu 2 –tylko do gruntów ornych, na których:
- po plonie głównym lub po ugorowaniu są uprawiane międzyplony –w przypadku Wariantu 2.1 Międzyplony,
- w roku złożenia wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej są zakładane pasy traw o szerokości nie mniejszej niż 6 metrów w poprzek stoku–w przypadku Wariantu 2.2 Pasy ochronne na stokach o nachyleniu powyżej 20%, jeżeli co najmniej część gruntów położonych na działce ewidencyjnej, na której występują te pasy, jest położona na stoku o nachyleniu powyżej 20%.jeżeli łączna powierzchnia posiadanych przez rolnika gruntów rolnych wynosi co najmniej 1 ha;
- w ramach Pakietu 3 –do gruntów, na których są uprawiane drzewa owocowe poszczególnych odmian lub odmian tradycyjnie uprawianych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed 1950 , jeżeli łączna powierzchni posiadanych przez rolnika gruntów rolnych wynosi co najmniej 1 ha;
- w ramach Pakietu 4 –do położonych na obszarach Natura 2000 trwałych użytków zielonych lub obszarów przyrodniczych, na których występują poszczególne siedliska przyrodnicze lub siedliska lęgowe poszczególnych ptaków (położone na obszarach specjalnej ochrony ptaków -OSO), jeżeli powierzchnia posiadanych przez rolnika lub zarządcę użytków rolnych lub obszarów przyrodniczych wynosi co najmniej 1 ha;
- w ramach Pakietu 5 –do położonych poza obszarem Natura 2000 trwałych użytków zielonych lub obszarów przyrodniczych, na których występują poszczególne siedliska przyrodnicze, jeżeli powierzchnia posiadanych przez rolnika lub zarządcę użytków rolnych lub obszarów przyrodniczych wynosi co najmniej 1 ha;
- ▪w ramach Pakietu 6 –do gruntów ornych, na których są uprawiane rośliny odmian regionalnych i amatorskich wpisanych do krajowego rejestru, lub poszczególne rośliny gatunków wymienionych w ust. 4 załącznika nr 4 do rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznego, jeżeli łączna powierzchni posiadanych przez rolnika gruntów rolnych wynosi co najmniej 1 ha;
- w ramach Pakietu 7 –jeżeli rolnik utrzymuje wpisane do księgi hodowlanej krowy, klacze, lochy, owce matki lub kozy matki poszczególnych ras, objęte programem ochrony zasobów genetycznych, a łączna powierzchnia posiadanych przez rolnika gruntów rolnych wynosi co najmniej 1 ha. Warunek posiadania minimalnej powierzchni użytków rolnych lub obszarów przyrodniczych, rolnik może spełnić łącznie z co najmniej jednym rolnikiem lub zarządcą ubiegającymi się o przyznania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej. Warunek posiadania minimalnej powierzchni obszarów przyrodniczych, zarządca może spełnić łącznie z co najmniej jednym rolnikiem albo jednym rolnikiem i zarządcą ubiegającymi się o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej.
Od 2020 roku, zgodnie z art. 20 ust. 4 ustawy PROW 2014-2020, jeżeli warunkiem przyznania pomocy jest posiadanie gospodarstwa rolnego lub gruntu i pomoc jest przyznawana do powierzchni gruntu, to taka pomoc do gruntu będącego własnością Skarbu Państwa, państwowej osoby prawnej, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządowej osoby prawnej przysługuje podmiotowi, który na dzień 31 maja danego roku, ma do tego gruntu tytuł prawny.
Zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne jest realizowane w ramach jednego wariantu albo jednego pakietu w przypadku, gdy pakiet nie obejmuje wariantu, a w przypadku wariantów Pakietu 7 –jednej rasy lokalnej zwierząt. Rolnik lub zarządca może jednocześnie realizować więcej niż jedno zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne, pod warunkiem, że zostało one podjęte w różnych latach, a w przypadku gdy kontynuuje realizację takiego samego zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego podjętego przez innego rolnika lub zarządcę, może je realizować mimo, że zostały podjęte w tym samym roku. Takie same zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne rolnik może realizować jedynie w zakresie wariantów Pakietu 2, Pakietu 3 i wariantów Pakietów 4 i 5, a gdy kontynuuje realizację takiego samego zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego podjętego przez innego rolnika lub zarządcę –w zakresie wszystkich pakietów/wariantów/ras zwierząt. Minimalna powierzchnia działki rolnej deklarowanej do płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej wynosi 0,1 ha. Zadeklarowanie we wniosku działek rolnych poniżej 0,1 ha skutkuje odmową przyznania płatności. Działki te nie są także uwzględniane przy wyliczeniu kary administracyjnej w przypadku zawyżenia powierzchni.
Do płatności rolno-środowiskowo-klimatycznego kwalifikują się także(art. 32 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013):
- elementy krajobrazu chronione w ramach norm (dobra kultura rolna):
✓rowy do 2 metrów szerokości,
✓oczka wodne o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m²,
✓drzewa będące pomnikami przyrody.
- pozostałe elementy krajobrazu, których szerokość nie przekracza 2 m:
✓nieutwardzone drogi dojazdowe,
✓pasy zadrzewienia,
✓żywopłoty,
✓ściany tarasów.
W przypadku, gdy element krajobrazu ma > 2 m szerokości, element ten nie może być wliczony do powierzchni kwalifikowanej do płatności.
Do płatności rolno-środowiskowo-klimatycznego kwalifikują się także działki rolne, jeżeli na ich powierzchni występują drzewa, których liczba nie może przekraczać 100 drzew na hektar tych gruntów i działalność rolnicza na tych gruntach prowadzona jest w podobny sposób jak na gruntach bez drzew. W przypadku działek zadeklarowanych do Pakietu 3. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych, maksymalna liczba drzew, o której mowa powyżej nie ma zastosowania. Zadrzewienia grupowe nie są kwalifikowalne, nawet, jeśli ich zagęszczenie rozmieszczone na całej działce byłoby mniejsze niż 100 drzew/ha, ponieważ utrudniają one prowadzenie działalności rolniczej. Ich powierzchnia powinna więc być wyłączona z powierzchni działki rolnej.
Minimalna powierzchnia posiadanych przez rolnika użytków rolnych wynosi:
▪ co najmniej 3 ha–w przypadku realizacji zobowiązania w ramach Pakietu 1,
▪co najmniej 1 ha–w przypadku realizacji zobowiązania w ramach Pakietu 2, 3, 6 lub 7,
▪co najmniej 1 ha –w przypadku realizacji zobowiązania w ramach Pakietu 4 i 5.
Powyższy warunek, rolnik może spełnić łącznie z co najmniej jednym rolnikiem lub zarządcą ubiegającym się o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej. Minimalna powierzchnia posiadanych przez rolnika lub zarządcę obszarów przyrodniczych wynosi:
▪co najmniej 1 ha –w przypadku realizacji zobowiązania w ramach Pakietu 4 i 5
Powyższy warunek, rolnik może spełnić łącznie z co najmniej jednym rolnikiem lub zarządcą ubiegającym się o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej. Natomiast
w przypadku zarządcy, warunek ten może spełnić z co najmniej jednym rolnikiem albo jednym rolnikiem i zarządcą ubiegającym się o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej. Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna w zakresie Pakietu 7jest przyznawana do poszczególnych ras zwierząt gospodarskich, jeżeli liczba zwierząt w stadzie wynosi
co najmniej:
▪4 krowy tej samej rasy;
▪2 klacze tej samej rasy;
▪10 owiec matek rasy olkuskiej, 15 owiec matek rasy cakiel podhalański, barwna owca górska, polska owca pogórza, czarnogłówka, 30 owiec matek rasy merynos polski w starym typie albo 10 owiec matek pozostałych ras;
▪10 loch rasy puławskiej;
▪8 loch rasy złotnickiej białej, a w przypadku stada objętego programem ochrony zasobów genetycznych przed dniem 1 stycznia 2006 r. –6 loch;
▪8 loch rasy złotnickiej pstrej, a w przypadku stada objętego programem ochrony zasobów genetycznych przed dniem 1 stycznia 2006 r. –3 lochy;
▪3 kozy matki.
Rolnik lub zarządca realizujący zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne przestrzega niżej wymienionych wymogów:
- posiada plan działalności rolnośrodowiskowej, który sporządza się przed upływem
25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności bezpośredniej w rozumieniu przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, przy udziale doradcy rolnośrodowiskowego lub eksperta przyrodniczego, na formularzu udostępnionym przez ARiMR, - nie może przekształcać występujących w gospodarstwie rolnym trwałych użytków zielonych,
- zachowuje występujące w gospodarstwie rolnym elementy krajobrazu rolniczego nieużytkowane rolniczo, tworzące ostoje przyrody, określone w planie działalności rolnośrodowiskowej,
- prowadzi na formularzu udostępnionym przez ARiMR, rejestr działalności rolnośrodowiskowej zawierający wykaz:
- działań agrotechnicznych, w tym zastosowania nawozów i wykonania zabiegów przy użyciu środków ochrony roślin,
- wypasów zwierząt –w przypadku prowadzenia wypasu,
- posiada dokumentację przyrodniczą stanowiącą szczegółową charakterystykę danego siedliska przyrodniczego lub siedliska lęgowego ptaków, sporządzoną przez eksperta przyrodniczego, na formularzu udostępnionym przez ARiMR, w roku poprzedzającym rok rozpoczęcia lub w roku rozpoczęcia lub w II roku realizacji danego zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego w przypadku realizacji Pakietu 4 i 5,
z wyłączeniem wariantu 4.7, - przestrzega innych wymogów określonych dla danego pakietu lub wariantu.
Rolnik realizuje zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne od dnia 15 marca roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie pierwszej płatności.
Jeżeli w drugim lub kolejnym roku realizacji zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego:
- nie są spełnione warunki przyznania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej lub
- rolnik lub zarządca nie złożył wniosku o przyznanie kolejnej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach danego pakietu lub danego wariantu, lub
- rolnik lub zarządca nie złożył, na formularzu udostępnionym przez ARiMR, informacji o gruntach lub zwierzętach oraz pakiecie lub wariancie realizowanym na tych gruntach lub w odniesieniu do tych zwierząt, wskazując położenie tych gruntów
i ich powierzchnię uznaje się, że rolnik lub zarządca kontynuuje realizację zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego (pomimo obowiązku zwrotu części/całości dotychczas przyznanej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej), jeżeli grunty lub zwierzęta objęte tym zobowiązaniem znajdują się w jego posiadaniu.
Łączenie różnych zobowiązań oraz różnych działań w gospodarstwie.
Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone nie może być przyznana w przypadku równoczesnej realizacji
w gospodarstwie zobowiązania w ramach Pakietu 2.Ochrona gleb i wód lub Pakietu 6.Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie lub zobowiązania ekologicznego.
Łączenie różnych zobowiązań oraz różnych działań na działce rolnej.
Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna do tego samego obszaru może być przyznana tylko z tytułu realizacji jednego zobowiązania (jednego pakietu lub wariantu).
W przypadku deklaracji przez rolnika lub zarządcę na działce rolnej więcej niż jednego wariantu lub pakietu, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna jest przyznawana do zobowiązania, dla którego przewidziano wyższą stawkę płatności na 1 ha. Jeżeli na danej działce rolnej jest realizowane zobowiązanie ekologiczne, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna do tej działki rolnej nie przysługuje. Wielkość obszaru objętego zobowiązaniem rolno-środowiskowo-klimatycznym oraz miejsce realizacji tego zobowiązania nie podlega zmianie w trakcie jego realizacji, z wyjątkiem:
▪zmiany wielkości obszaru objętego zobowiązaniem rolno-środowiskowo-klimatycznym
w ramach wariantu 2.1Pakietu 2. Ochrona gleb i wód, lecz nie więcej niż o 15% w stosunku do wielkości obszaru objętego tym zobowiązaniem w pierwszym roku jego realizacji, lub zmiany miejsca realizacji tego zobowiązania;
▪zmiany wielkości obszaru objętego zobowiązaniem rolno-środowiskowo-klimatycznym
w ramach danego wariantu Pakietu 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie lub zmiany miejsca realizacji tego zobowiązania.
Zmiana zobowiązania w zakresie wariantów Pakietu 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie może polegać jedynie na:
▪zwiększeniu liczby zwierząt danej rasy lokalnej objętych tym zobowiązaniem lub zmniejszeniu liczby tych zwierząt, jeżeli mimo tego zmniejszenia liczba tych zwierząt nie będzie niższa niż liczba zwierząt danej rasy, objętych tym zobowiązaniem w pierwszym roku jego realizacji;
▪zastąpieniu, zwierząt danej rasy lokalnej objętych tym zobowiązaniem zwierzętami tej samej rasy, jeżeli zwierzęta te spełniają warunki przyznania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej.
Zmianę zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego zgłasza się kierownikowi biura powiatowego ARiMR we wniosku o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej na rok, w którym rolnik realizuje zmienione zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne.
Wysokość stawek płatności dla poszczególnych pakietów i ich wariantów jest określona w załączniku nr 6 do rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznego. Wysokość płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w danym roku ustala się jako iloczyn stawek płatności za:
▪hektar gruntu i powierzchni gruntów, do których przysługuje płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna –w przypadku Pakietów 1–6 lub
▪sztukę zwierzęcia i liczby zwierząt, do których przysługuje płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna –w przypadku Pakietu 7–po uwzględnieniu zmniejszeń lub wykluczeń wynikających ze stwierdzonych nieprawidłowości lub niezgodności.